�
N�ZIM H�KMET ���N�

Hay�r , yazamam, �imdi olmaz, rica ederim. B�rak�n benim i�in b�t�n�yle �ls�n, yoksa, daha �nce, altm�� ya��ndaki bu delikanl�, bu sar���n bo�a, ne hapisanenin, ne hastal���n, ne ya��n etkileyebildi�i bu insan i�imde ten�taze ya�ad�k�a hi� bir�ey yazamam. �imdi olmaz. Daha sonra, s�z veriyorum size yazaca��m. Hatta, bu dergide, daha ba�ka bir konu �zerinde, �l�m�nden de�il, ya�am�ndan s�z edece�im. Pentecote yortusu i�in sayfiyeye giderken Cumartesi sabah� sat�n ald���m "znamia" dergisinin son say�s�n� da g�t�rm��t�m. Dergide Naz�m'�n, "Les Romantiques" "Romantikler" adl� roman�n�n son b�l�m� vard�. Yortu s�ras�nda herkes onun de�il Papa XXIII Jean'�n �l�m�n� bekliyordu her saat radyolar�n�n ba��nda. Ve pazartesi sabah� daha ya��yordu. Naz�m'a gelince, hi� bir�ey bizi uyarmam��t�. Can �eki�medi. ��yle ayakta bir merdiveni ��karken ans�z�n �l�verdi. Ya�arken �ld�. Bir a�a� gibi devrildi. B�rak�n da benim i�in b�t�n�yle �ls�n. O zaman yazar�m derginize uzun uzun. Benim i�in, ba�kalar� i�in, ne anlam ta��d���n� burada yazar�m. Belki gelecek ay, yaza kadar izin verin bana. Temmuza kadar izin verin. Bundan 18 y�l �nce hapisanede b�y�k T�rk misti�i Mevlana Celaleddin ya da �ranl� �mer Hayyam gibi Rubai bi�iminde yazd��� �u d�rt m�sra bir kehanet olmaktan ��kt�klar�n� anlatacak kadar vakit b�rak�n bana.

"Paydos" - diyecek bize birg�n tabiat anam�z,-
"G�lmek, a�lamak bitti �ocu�um"
"Ve tekrar u�suz bucaks�z ba�layacak:"
"G�rmeyen, konu�mayan, d���nmeyen hayat..."

yortunun pazartesi g�n�, sabah, onun d�����nden bir iki saat sonra, telefon. Naz�m. Ey �l�m, g�n�m�zde ne de h�zl� gidiyorsun! �ki saat bile ge�meden b�t�n Avrupa'y� ge�mi� beni aram�� Yuelines'lar�n evinde bulmu�, y�re�imi i�lemi�tin. Ey �l�m. Telefonla gelen, g�r�nmeyen, d���n�lmeyen, daha bir s�zc�kten, bir addan ba�ka bir �ey olmayan �l�m ve hay�r diyorum. Naz�m olmaz. Evet. O Naz�m... ta kendisi, ba�kas� de�il. B�t�n insanlar gibi o da. Ve �iirindekilerden bir �ocu�u ans�d�m :

Recep damdan d��er gibi kar��t� s�ze :
"Harbe girdi�in zaman, bir gavur �ld�r�p
������������� bir yudum i�ersen kan�n�
������������� korku kalmazm��."

Ben onun kan�ndan bir damla i�meyece�im. Konu�mayan... u�suz bucaks�z hayat... Naz�m, senden bana ilk 1934'de s�z ettiler, sen hapisteydin, o zaman bir �eyler yazabildim. Dostlu�umuz otuz y�l s�rmeyecekti. Ne kadar az, otuz y�l. 1950'de, bizler, yani T�rk halk�, d�nyan�n her k��esindeki �airler seni hapisten kurtard���m�z zaman, bir on d�rt temmuz g�n� dosdo�ru hayat�n i�ine dald�m. Ama bu y�l, sab�rs�zl���ndan, temmuzu bekleyemedin... Hapisane d���nda on �� y�l, ya da buna yak�n bir�ey, k�rksekizinden altm��birine dek, g�zel bir ya�am bu. On �� y�l, �ok �ey. Hapisane d���nda �ld�n. Bu da �ok �ey. ��nk� �ld�n. Bu fikre al��t�raca��z kendimizi. �nsan Manzaralar�'n� sensiz hayal etmeye �al��aca��z... Senin deyiminle, manzaray� bu a�a� olmadan hayal etmeye �al��aca��z. U�suz bucaks�z hayat'�...

6 Haziran 1963 - Louis ARAGON

�eviren : Bertan ONARAN